بازگشتِ رویاها

اسنپ گرفته بودم. اما نه خودرویی که سوار آن شده بودم، نه راننده‌اش، شباهتی به اسنپ نداشتند. بیشتر به این می‌مانست که مرفه‌زادگان و عالی‌رتبگان را با آن جابه‌جا کنند. از کجا معلوم. شاید من هم در سرزمین خواب‌ها یک عالی‌مرتبه بودم و نمی‌دانستم!

باران تندی می‌بارید. نظیرش را در بیداری ندیده بودم. قطره‌های درشت باران بر زمین می‌خوردند و خیابان لغزنده شده بود.

خودرو ایستاد. پیاده شدم. نمی‌توانستم خودم را جمع و جور کنم. پالتویم، کیفم، دستکشم، چترم، همه‌چیز‌ هی روی زمین می‌افتاد. راننده پیاده شد و گفت: اجازه دهید کمکتان کنم.

پالتویم را گرفت تا بپوشم. پرسید: ارزشش را دارد این‌طور عاشقش باشید؟

از کجا می‌دانست؟ چقدر خودش انسان نجیبی بود. چقدر آشنا می‌آمد.

صحنه و موقعیت عوض شد.

در رویای دیگری افتادم.

قفس بزرگی را در گوشه‌ای از سالن می‌دیدم با موجوداتی عروسک‌گونه که قادر به سخن‌گفتن و حرکت بودند. کسی آمد و مرا به سوی قفس برد. درِ آن را باز کرد. انتهای قفس یک بچه بسیار درشت (درشت‌تر از یک انسان بالغ) نشسته بود. مرا که دید سویم راه افتاد. انگار از نزدیک‌شدنش واهمه داشتم. می‌خواستم دوری کنم. کف زمین چیزی شبیه شربت ب‌کمپلکس ریخته بود و چسبناک بود. با بچه از قفس خارج شدیم و من شست‌و‌شوی کف پاهایم را بهانه کردم که از او فاصله بگیرم و بگریزم.

دنبال کسی می‌گشتم. نمی‌دانم دنبال تو یا دنبال آن راننده.

بیدار شدم.

 

خوشحالم. خوشحالم که رویاهایم دوباره به من بازگشته‌اند. خوشحالم که خواب‌ها دوباره در من شکل می‌گیرند.

من دوباره خواب می‌بینم.

که داند که فردا چه شاید بدن

روز یازدهم جنگ به پژمردگی نزدیک شدم. خیلی نزدیک. بعد از آن انفجارهای پیاپی در نقاط مختلف تهران، احساس کردم که دیگر تاب‌آوری‌ام پایین آمده. ترس، خشم، اندوه و بلاتکلیفی. این‌ها احساساتی بود که همزمان با هم تجربه‌اش می‌کردم.

فایل دیگری از پژوهش را به دوستم تحویل دادم و او گفت که بعدی را هم تا چهارشنبه‌شب برسانم. به او گفتم که دارم چه فشاری را تحمل می‌کنم و چقدر زندگی‌ام در اینجا، در تهران، در شهری که بیشترین موج حملات را تجربه می‌کند دچار بی‌نظمی و اضطراب شده است. به او گفتم که تلاشم را می‌کنم فایل بعدی را هم به موقع برسانم اما در صورتی که بتوانم به آرامش و تمرکز برسم.

سعی کردم خودم را سرپا کنم.

نرگس و خانواده‌اش از شمال برگشته بودند. شب، عکس صدف‌هایی‌ که از ساحل جمع کرده بود برایم فرستاد. گفت: جنگ که تمام شد و دیدمت، برای تو هم می‌آورم.

بازی‌ام گرفت و گفتم: چشم‌هایت را ببند و من را از میان این‌همه صدف انتخاب کن! می‌خواهم ببینم اگر صدف بودم چه شکلی می‌شدم.

کمی بعد‌، عکسی فرستاد و گفت: این صدفی که می‌بینی بزرگتر است را برداشتم اما دیدم داخلش یک صدف کوچکتر هم هست.

به صدف بزرگتر نگاه کردم. گوشه سمت چپش شکسته بود. سمت راستش قهوه‌ایِ سوخته بود. صدف کوچکتر سالم بود. بدون شکستگی: یاسمن بیرون، یاسمن درون. شاید هم یاسمنِ جدیدی که از دلِ شکستگی‌ها متولد شده بود و در حفاظتِ آن‌یکی یاسمنِ خسته‌تر بود.

سرم را روی بالش گذاشتم و خوابیدم. در طول شب، به جز صدای پدافند، صدای دیگری هم به گوشم می‌رسید. صدای منحوسی که پیام‌آور نکبت بود. صدای عبور هواگرد، هواپیما یا جنگنده. هر چه بود هر وقت این صدا می‌آمد باید پشت‌بندش منتظر شنیدن انفجار هم می‌شدم.

پس از جا بلند شدیم و به قسمتی از خانه که تصور می‌کردیم شاید امن‌تر باشد رفتیم. و سپس صدای انفجارها و لرزش ساختمان‌ها.

در همان تاریکی، تلفن همراهم را برداشتم تا خبرها را بخوانم. زمزمه‌های آتش‌بس به گوش می‌رسید و من نمی‌فهمیدم وقتی هنوز جنگنده‌ از بالای سرمان رد می‌شود، وقتی پدافند تهران سخت‌ترین شب خود را می‌گذراند، آتش‌بسی‌در کار است؟

انگار نه فقط تهران، نه فقط نیروهای مسلح، که روح تک‌تک مردم این شهر، مردمی که از ابتدای جنگ در خانه مانده بودند هم نیاز به استراحت داشت.

و بالاخره شب گذشته را آسوده خوابیدم. آن‌چنان که وقتی بیدار شدم باورم نبود در طول شبی که گذشت، اتفاق تلخ و گزنده‌‌ی شب‌های پیش تکرار نشده است. خانه‌ای بر سر کسی آوار نشده بود.

امروز عصر، فایل بعدی پژوهش را هم برای دوستم ارسال کردم. به قطعه‌ای گوش کردم که ساعاتی قبل از شروع جنگ می‌شنیدمش: این‌بار_گروه سون

بعد، آمدم که غصه روزهای نیامده را بخورم. آمدم که نگران آینده شوم. یاد حکمتی از نهج‌البلاغه افتادم:

اى فرزند آدم! غم و اندوهِ روزى که نیامده را بر آن روز که در آن هستى تحمیل مکن، چراکه اگر آن روز، از عمرت باشد خداوند روزىِ تو را در آن روز مى رساند. (و اگر نباشد، اندوه چرا؟)

کتابخانه‌ها باز شده‌اند.

دلم می‌خواهد فردا به کتابخانه بروم.

تو ای مُسکّن بی‌تاثیرِ رنج‌های من

در سایت شهرستان ادب، شعری از علی داودی می‌خواندم:

جنگ که بیاید

تو عکسی می‌شوی بر دیوار

من دراز می‌کشم وسط خانه و سرم فرسنگ‌ها دور می‌پوسد.

سال‌ها بعد

درخت توتی از سینه‌ام رشد می‌کند

تا نسیم

شعرهای نگفته‌ام را به جهان برساند.

عزیزم

گاه جنگ قصه‌های شیرین‌تری دارد.

عزیزم

دنیای بیچاره‌ای‌ست

که برای گفتنِ یک دوستت دارم

باید پرچم نیروهای سازمان ملل را بالا بگیرد.

به تو اندیشیدم، همچنان که هر روز.

به تویی که در برابر این درد، استامینوفن ساده‌ای بودی که من، به امید تسکین، زیر دندان‌هایم خردش کرده بودم و تلخی‌اش در تمام دهانم منتشر شده بود، بی‌آنکه اندکی اثربخش باشد یا دست‌کم، اثربخشی‌اش به درازا بکشد.

من به مُسَکّن قوی‌تری نیاز داشتم.

به مُسکنی که دریغ و دریغ در دست‌های "تو"، نبود...

 

+ شب، پیانو، دلتنگی _ محسن اونیکزی

چیزی مرا به تهران سنجاق کرده است

عصر بود و در پارک قدم می‌زدیم.

پدری به فرزندش دوچرخه‌سواری می‌آموخت. پسر، زیرچشمی، مراقب نظاره‌گرانِ اطرافش بود و شاید از اینکه در نخستین تلاش‌هایش برای حفظ تعادل، مجبور بود در برابر چشم این آدم‌ها سربلند بیرون بیاید، احساس ناراحتی می‌کرد.

آن‌طرف‌تر، تعدادی نوجوان به همراه دو مرد فوتبال بازی می‌کردند. روی نیمکت‌ها، پیرمردان و پیرزنان از جنگ می‌گفتند و کودکی هم کنار آبخوری تنها ایستاده بود. به آسمان نگاه می‌کرد. در آسمان دنبال چیزی می‌گشت. چیزی که نگرانی را در چشم‌هایش منعکس‌کرده بود.

مادر می‌گفت چند روزی ما هم از تهران برویم، برای عوض شدن حال و هوا. و من هربار که بحث سفر پیش آمد، دچار تشویش شدم. موضوع رفتنمان بی‌سرانجام باقی ماند و منتفی شد.

چیزی مرا به تهران سنجاق کرده است. اگرچه برخی شب‌ها با افزایش سر و صدا دلهره و اضطراب به جانم می‌افتد و بی‌خوابم می‌کند، اما باز هم ترجیح می‌دهم همین‌جا، در همین خانه بمانم. طیبه هم امروز می‌گفت هرکس که می‌رود دیری نمی‌گذرد که برمی‌گردد، به جز آن‌ها که خانه‌زندگیِ دیگری در شهری دیگر دارند.

قرار است سینماها باز شود. تهران کمی از خلوتی درآمده. من همچنان مشغول کار پژوهشی‌مان هستم. و همچنان منتظرم کتابخانه‌ها باز شود تا نیایش‌های چمران را بخوانم.

 

خوشا به حال آنان که نیازِ خود را به خدا احساس می‌کنند،‌ زیرا ملکوتِ آسمان از آنِ ایشان است.

خوشا به حال ماتم‌زدگان، زیرا ایشان تسلی خواهند یافت.

خوشا به حال پاک‌دلان، زیرا خدواند را خواهند دید.

 

انجیل متّی